میثاق بین‌المللي حقوق اقتصادی ـ اجتماعي و فرهنگي
مصوب 16 دسامبر 1966 میلادی (مطابق‌با 25/9/1345 شمسی)
مجمع عمومي سازمان ملل متحد(13)
كشورهاي طرف ین میثاق با توجه به ینكه بر طبق اصولي كه در منشور ملل متحد اعلام گردیده است شناسائي حیثیت ذاتي و حقوق یكسان و غیرقابل انتقال كلیه اعضاء خانواده بشر مبناي آزادي ـ عدالت و صلح در جهان است.
با اذعان به ینكه حقوق مذكور فوق ناشي از حیثیت ذاتي شخص انسان است.
با اذعان به ینكه بر طبق اعلامیه جهاني حقوق بشر كمال مطلوب انسان آزاد رهائي یافته از ترس و فقر فقط در صورتي حاصل مي‌شود كه شریط تمتع هر كس از حقوق اقتصادي ـ اجتماعي و فرهنگي خود و همچنین از حقوق مدني و سیاسي او یجاد شود.
با توجه به ینكه كشورها بر طبق منشور ملل متحد به ترویج احترام جهاني و مؤثر حقوق و آزادیهاي بشر ملزم هستند.
با در نظر گرفتن ین حقیقت كه هر فرد نسبت به افراد دیگر نیز نسبت به اجتماعي كه بدان تعلق دارد عهده‌دار وظیفي است و مكلف است بینكه در ترویج و رعیت حقوق شناخته شده به موجب ین میثاق اهتمام نمید.
با مواد زیر موافقت دارند:
********** *** **********
بخش یك
ماده 1
1. كلیه ملل داراي حق خودمختاري هستند. به موجب حق مزبور ملل وضع سیاسي خود را آزادانه تعیین و توسعه اقتصادي ـ اجتماعي و فرهنگي خود را آزادانه تأمین مي‌كنند.
2. كلیه ملل مي‌توانند براي نیل به هدفهاي خود در منابع و ثروتهاي طبیعي خود بدون اخلال به الزامات ناشي از همكاري اقتصادي بین‌المللي مبتني بر منافع مشترك و حقوق بین‌الملل آزادانه هر گونه تصرفي بنمیند. در هیچ مورد نمي‌توان ملتي را از وسیل معاش خود محروم كرد.
3. كشورهاي طرف ین میثاق از جمله كشورهاي مسئول ادارة سرزمینهاي غیرخودمختار و تحت قیمومت مكلفند تحقق حق خودمختاري ملل را تسهیل و احترام ین حق را طبق مقررات منشور ملل متحد رعیت كنند.
********** *** **********
بخش دوم
ماده 2
1. هر كشور طرف ین میثاق متعهد مي‌گردد به سعي و اهتمام خود و از طریق همكاري و تعاون بین‌المللي به ویژه در طرحهاي اقتصادي و فني ـ با استفاده از حداكثر منابع موجود خود به منظور تأمین تدریجي اعمال كامل حقوق شناخته شده در ین میثاق با كلیه وسیل مقتضي بخصوص با اقدامات قانونگذاري اقدام نمیند.
2. كشورهاي طرف ین میثاق متعهد مي‌شوند كه اعمال حقوق مذكور در ین میثاق را بدون هیچ نوع تبعیض از حیث نژاد ـ رنگ ـ جنس ـ زبان ـ مذهب ـ عقیده سیاسي یا هر گونه عقیدة دیگر ـ اصل و منشاء ملي یا اجتماعي ـ ثروت ـ نسب یا هر وضعیت دیگر تضمین نمیند.
3. كشورهاي در حال رشد با توجه لازم به حقوق بشر و وضع اقتصاد ملي خود مي‌توانند تعیین كنند كه تا چه اندازه حقوق اقتصادي شناخته شده در ین میثاق را درباره اتباع بیگانه تضمین خواهند كرد.
ماده 3
كشورهاي طرف ین میثاق متعهد مي‌شوند كه تساوي حقوق مردان و زنان را در استفاده از كلیه حقوق اقتصادي ـ اجتماعي و فرهنگي مقرر در ین میثاق تأمین نمیند.
ماده 4
كشورهاي طرف ین میثاق معترفند كه در تمتع از حقوقي كه مطابق ین میثاق در هر كشوري مقرر مي‌شود آن كشور نمي‌تواند حقوق مزبور را تابع محدودیتهائي جز به موجب قانون بنمید و آنهم فقط تا حدودي كه با ماهیت ین حقوق سازگار بوده و منظور آن منحصراً توسعه رفاه عامه در یك جامعه دموكراتیك باشد.
ماده 5
1. هیچیك از مقررات ین میثاق را نمي‌توان به نحوي تفسیر نمود كه متضمن یجاد حقي براي كشوري یا گروهي یا فردي گردد كه به استناد آن به منظو تضییع هر یك از حقوق و آزادیهاي شناخته شده در ین میثاق و یا محدود نمودن آن بیش از آنچه در ین میثاق پیش‌بیني شده است مبادرت به فعالیتي بكند و یا اقدامي به عمل آورد.
2. هیچگونه محدودیت یا انحراف از هر یك از حقوق اساسي بشر كه به موجب قوانین مقاوله‌نامه‌ها ـ آئین نامه‌ها یا عرف و عادات در هر كشور طرف ین میثاق به رسمیت شناخته شده یا نافذ و جاري است به عذر ینكه ین میثاق چنین حقوقي را به رسمیت نشناخته یا ینكه به میزان كمتري به رسمیت شناخته قابل قبول نخواهد بود.
********** *** **********
بخش سوم
ماده 6
1. كشورهاي طرف ین میثاق حق كاركردن را كه شامل حق هر كس است به ینكه فرصت یابد بوسیله و كاري كه آزادانه انتخاب یا قبول مي‌نمید معاش خود را تأمین كند ـ به رسمیت مي‌شناسند و اقدامات مقتضي براي حفظ ین حق معمول خواهند داشت.
2. اقداماتي كه كشورهاي طرف ین میثاق به منظور تأمین اعمال كامل ین حق به عمل خواهند آورد بید شامل راهنمائي و تربیت فني و حرفه‌اي و طرح برنامه‌ها و خط مشي‌ها و تدابیر فني باشد كه از لوازم تأمین توسعه مداوم اقتصادي ـ اجتماعي و اشتغال تام و مولد است تحت شریطي كه آزادیهاي اساسي سیاسي و اقتصادي را براي افراد حفظ نمید.
ماده 7
كشورهاي طرف ین میثاق حق هر كس را به تمتع عادلانه و مساعد كار كه بویژه متضمن مراتب زیر باشد به رسمیت مي‌شناسند:
الف ـ اجرتي كه لااقل امور ذیل را براي كلیه كارگران تأمین نمید:
1. مزد منصفانه و اجرت مساوي براي كار با ارزش مساوي بدون هیچ نوع تمیز به ویژه ینكه زنان تضمین داشته باشند كه شریط كار آنان پائین‌تر از شریط مورد استفاده مردان نباشد و براي كار مساوي مزد مساوي با مردان دریافت دارند.
2. مزیاي كافي براي آنان و خانواده‌شان طبق مقررات ین میثاق
ب ـ یمني و بهداشت كار
ج ـ تساوي فرصت براي هر كس كه بتواند در خدمت خود به مدارج مناسب عالیتري ارتقاء یابد بدون در نظر گرفتن هیچگونه ملاحظات دیگري جز طول مدت خدمت و لیاقت
د ـ استراحت ـ فراغت و محدودیت معقول ساعات كار و مرخصي ادوراي با استفاده از حقوق و همچنین مزد یام تعطیل رسمي
ماده 8
1. كشورهاي طرف ین میثاق متعهد مي‌شوند كه مراتب زیر را تضمین كنند:
الف ـ حق هر كس به ینكه به منظور پیشبرد و حفظ منافع اقتصادي و اجتماعي خود با رعیت مقررات سازمان ذیربط مبادرت به تشكیل اتحادیه نمید و به اتحادیة مورد انتخاب خود ملحق شود. اعمال ین حق را نمي‌توان تابع هیچ محدودیتي نمود مگر آنچه كه به موجب قانون تجویز شده و در یك جامعه دموكراتیك براي مصالح امنیت ملي یا نظم عمومي یا حفظ حقوق و آزادیهاي افراد دیگر ضرورت داشته باشد.
ب ـ حق اتحادیه‌ها (سندیكاها) به تشكیل فدراسیونها یا كنفدراسیون‌هاي ملي و حق كنفدراسیون‌ها به تشكیل سازمانهاي سندیكیي بین‌المللي یا الحاق به آنها.
ج ـ حق اتحادیه‌ها (سندیكاها) كه آزادانه به فعالیت خود مبادرت نمیند بدون هیچ محدودیتي جز آنچه به موجب قانون تجویز شده و در یك جامعه دموكراتیك براي مصالح امنیت ملي یا نظم عمومي یا براي حفظ حقوق و آزادیهاي دیگران ضرورت داشته باشد.
د ـ حق اعتصاب مشروط بر ینكه با رعیت مقررات كشور مربوط اعمال شود.
2. ین ماده مانع از آن نخواهد بود كه افراد نیروهاي مسلح یا پلیس یا مقامات اداري دولت در اعمال ین حقوق تابع محدودیتهاي قانوني بشوند.
3. هیچ یك از مقررات ین ماده كشورهاي طرف مقاوله نامة 1948 سازمان بین‌المللي كار مربوط به آزادي سندیكیي و حمیت از حق سندیكیي را مجاز نمي‌دارد كه با اتخاذ تدابیر قانونگذاري یا نحوه اجراي قوانین به تضمینات مقرر در مقاوله‌نامة مزبور لطمه‌اي وارد آورند.
ماده 9
كشورهاي طرف ین میثاق حق هر شخص را به تأمین اجتماعي از جمله بیمه‌اي اجتماعي به رسمیت مي‌شناسند.
ماده 10
كشورهاي طرف ین میثاق اذعان (قبول) دارند كه:
1. خانواده كه عنصر طبیعي(14) و اساسي جامعه است بید از حمیت و مساعدت به حد اعلاي ممكن برخوردار گردد بویژه براي تشكیل و استقرار آن و مادام كه مسئولیت نگاهداري و آموزش و پرورش كودكان خود را بعهده دارد.
ازدواج بید با رضیت آزادانة طرفین كه قصد آن را دارند واقع شود.
2. مادران در مدت معقولي پیش از زیمان و پس از آن بید از حمیت خاص برخوردار گردند. در آن مدت مادران كارگر بید از مرخصي با استفاده از حقوق و یا مرخصي با مزیاي تأمین اجتماعي كافي برخوردار گردند.
3. تدابیر خاص در حمیت و مساعدت به نفع كلیة اطفال غیرممیز و ممیز(15) بدون هیچگونه تبعیض به علت نسب یا علل دیگر بید اتخاذ بشود. اطفال غیرممیز و ممیز بید در مقابل استثمار اقتصادي و اجتماعي حمیت شوند.
واداشتن اطفال به كارهائي كه براي جهات اخلاقي یا سلامت آنها زیان‌آور است یا زندگي آنها را به مخاطره مي‌اندازد یا مانع رشد طبیعي آنان مي‌گردد بید به موجب قانون قابل مجازات باشد.
ماده 11
1. كشورهاي طرف ین میثاق حق هر كس را به داشتن سطح زندگي كافي براي خود و خانواده‌اش شامل خوراك ـ پوشاك و مسكن كافي همچنین بهبود مداوم شریط زندگي به رسمیت مي‌شناسند.
كشورهاي طرف ین میثاق به منظور تأمین تحقق ین حق تدابیر مقتضي اتخاذ خواهند كرد و از ین لحاظ اهمیت اساسي همكاري بین‌المللي براساس رضیت آزاد را اذعان (قبول) دارند.
2. كشورهاي طرف ین میثاق با اذعان به حق اساسي هر كس به ینكه از گرسنگي فارغ باشد منفرداً و از طریق همكاري بین‌المللي تدابیر لازم از جمله برنامه‌هاي مشخصي به قرار ذیل اتخاذ خواهند كرد:
الف ـ بهبود روشهاي تولید و حفظ و توزیع خواربار با استفاده كامل از معلومات فني و علمي با اشاعة اصول آموزش تغذیه و با توسعه یا اصلاح نظام زراعي بنحوي كه حداكثر توسعة مؤثر و استفاده از منابع طبیعي را تأمین نمیند.
ب ـ تأمین توزیع منصفانة ذخیر (منابع) خواربار جهان بر حسب حوائج با توجه به مسائل (مبتلا به) كشورهاي صادر كننده و وارد كنندة خواربار (غذا).
ماده 12
1. كشورهاي طرف ین میثاق حق هر كس را به تمتع از بهترین حال سلامت جسمي و روحي ممكن‌الحصول به رسمیت مي‌شناسند.
2. تدابیري كه كشورهاي طرف ین میثاق براي تأمین استیفاي كامل ین حق اتخاذ خواهند كرد شامل اقدامات لازم براي تأمین امور ذیل خواهد بود:
الف ـ تقلیل میزان مرده متولد شدن كودكان ـ مرگ و میر كودكان و رشد سالم آنان.
ب ـ بهبود بهداشت محیط و بهداشت صنعتي از جمیع جهات.
ج ـ پیشگیري و معالجه بیماري‌هاي همه گیر ـ بومي‌ـ حرفه‌اي و سیر بیماریها همچنین پیكار علیه ین بیماریها.
د ـ یجاد شریط مناسب براي تأمین مراجع پزشكي و كمكهاي پزشكي براي عموم در صورت ابتلاء به بیماري.
ماده 13
1. كشورهاي طرف ین میثاق حق هر كس را به آموزش و پرورش به رسمیت مي‌شناسند.
كشورهاي مزبور موافقت دارند كه هدف آموزش و پرورش بید نمو كامل شخصیت انساني و احساس حیثیت آن و تقویت احترام حقوق بشر و آزادي‌هاي اساسي باشد. علاوه بر ین كشورهاي طرف ین میثاق موافقت دارند كه آموزش و پرورش بید كلیة افراد را براي یفاي نقش سودمند در یك جامعه آزاد آماده سازد و موجبات تفاهم و تساهل و دوستي بین كلیة ملل و كلیة گروههاي نژادي ـ قومي یا مذهبي را فراهم آورد و توسعه فعالیتهاي سازمان ملل متحد را به منظور حفظ صلح تشویق نمید.
2. كشورها طرف ین میثاق اذعان دارند كه به منظور استیفاي ین حق:
الف ـ آموزش و پرورش ابتدیي بید اجباري باشد و ریگان در دسترس عموم قرار گیرد.
ب ـ آموزش و پرورش متوسطه به اشكال مختلف آن از جمله آموزش و پرورش فني و حرفه‌اي متوسطه بید تعمیم یابد و به كلیة وسیل مقتضي بویژه به وسیلة معمول كردن تدریجي آموزش و پرورش مجاني در دسترس عموم قرار گیرد.
ج ـ آموزش و پرورش عالي بید به كلیه وسیل مقتضي بویژه بوسیله معمول كردن تدریجي آموزش و پرورش مجاني به تساوي كامل براساس استعداد هر كس در دسترس عموم قرار گیرد.
د ـ آموزش و پرورش پیه (اساسي) بید حتي‌الامكان براي كساني كه فاقدآموزش و پرورش ابتدائي بوده یا آنرا تكمیل نكرده باشند تشویق و تشدید بشود.
ه ـ توسعه شبكة مدارس در كلیه مدارج بید فعالانه دنبال شود و نیز بید یك ترتیب كافي اعطاء بورسها (هزینة تحصیلي) برقرار گردد و شریط مادي معلمان بید پیوسته بهبود یابد.
3. كشورهاي طرف ین میثاق متعهد مي‌شوند كه آزادي والدین یا سرپرست قانوني كودكان را بر حسب مورد در انتخاب مدرسه براي كودكانش سواي مدارس دولتي محترم بشمارند مشروط بر ینكه مدارس مزبور با حداقل موازین (قواعد) آموزش و پرورش كه ممكن است دولت تجویز یا تصویب كرده باشد مطابقت كند و آموزش و پرورش مذهبي و اخلاقي كودكان مطابق معتقدات شخصي والدین یا سرپرستان آنان تأمین گردد.
4. هیچیك از اجزاي ین ماده نبید بنحوي تفسیر گردد كه با آزادي افراد و اشخاص حقوقي به یجاد و ادارة مؤسسات آموزشي اخلال نمید مشروط بر ینكه اصول مقرر در بند اول ین ماده رعیت شود و تعلیماتي كه در چنین مؤسساتي آموزش داده مي‌شود با موازین حداقل كه ممكن است دولت تجویز كرده باشد مطابقت كند.
ماده 14
هر كشور طرف ین میثاق كه در زمان امضاي آن هنوز نتوانسته است در قلمرو اصلي خود یا دیگر سرزمینهاي تحت حاكمیت خود آموزش و پرورش ابتدائي اجباري مجاني تأمین نمید متعهد مي‌شود ظرف مدت دو سال یك طرح تفصیلي تدابیر لازم براي تحقق بخشیدن تدریجي اجراي كامل اصل آموزش و پرورش اجباري مجاني براي عموم در ظرف مدت چند سالي كه در خود طرح تصریح بشود تنظیم و تصویب كند.
ماده 15
1. كشورهاي طرف ین میثاق حق هر كس را در امور ذیل به رسمیت مي‌شناسند:
الف ـ شركت در زندگي فرهنگي
ب ـ بهره‌مند شدن از پیشرفتهاي علمي و مجاري آن
ج ـ بهره‌مند شدن از حمیت منافع معنوي و مادي ناشي از هر گونه اثر علمي ـ ادبي یا هنري كه مصنف (یا مخترع) آن است.
2. تدابیري كه براي تأمین اعمال كامل ین حق توسط كشورهاي طرف ین میثاق اتخاذ خواهد شد بید شامل تدابیر لازم براي تأمین حفظ و توسعه و ترویج علم و فرهنگ باشد.
3. كشورهاي طرف ین میثاق متعهد مي‌شوند كه آزادي لازم براي تحقیقات علمي و فعالیتهاي خلاقه را محترم بشمارند.
4. كشورهاي طرف ین میثاق به فوائد حاصل از تشویق و توسعة همكاري و تماسهاي بین‌المللي در زمینه علم و فرهنگ اعتراف مي‌نمیند.
********** *** **********
بخش چهار
ماده 16
1. كشورهاي طرف ین میثاق متعهد مي‌شوند بر طبق مقررات ین بخش از میثاق دربارة تدابیري كه به منظور تأمین رعیت حقوق شناخته شده در ین میثاق اتخاذ كرده باشند و پیشرفتهیي كه در ین زمینه حاصل شده است گزارشهیي تقدیم بدارند.
2. الف ـ كلیة گزارشها به عنوان دبیركل سازمان ملل‌متحد تقدیم مي‌شود.
مشارالیه رونوشت گزارشها را براي بررسي طبق مقررات ین میثاق به شوراي اقتصادي و اجتماعي ارسال مي‌دارد.
ب ـ دبیركل سازمان ملل‌متحد همچنین رونوشت تمام یا قسمتهاي مربوط گزارشهاي واصل از كشورهاي طرف ین میثاق و نیز عضو مؤسسات تخصصي را تا جیي كه ین گزارشها با قسمتهاي مربوط آنها راجع به مسائلي باشد كه بر طبق اساسنامه مؤسسات تخصصي مذكور در صلاحیت آنها قرار مي‌گیرد براي آن مؤسسات ارسال مي‌دارد.
ماده 17
1. كشورهاي طرف ین میثاق گزارشهاي خود را مرحله به مرحله بر طبق برنامه‌اي كه شوراي اقتصادي و اجتماعي ظرف یكسال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن ین میثاق پس از مشاوره با كشورهاي طرف میثاق و مؤسسات تخصصي مربوط تنظیم خواهد كرد تقدیم خواهند داشت.
2. گزارش ها ممكن است حاكي از عوامل و مشكلاتي باشد كه مانع دولتها در اجراي كامل تعهدات مقرر در ین میثاق شده است.(16)
3. در مواردي كه اطلاعات مربوط توسط هر كشور طرف ین میثاق قبلاً به سازمان ملل متحد یا هر یك از مؤسسات تخصصي فرستاده شده باشد تهیه مجدد اطلاعات مزبور ضرورت نخواهد داشت بلكه اشارة صریح به اطلاعات ارسال شدة قبلي كفیت خواهد كرد.
ماده 18
شوراي اقتصادي و اجتماعي به موجب مسئولیت هائي كه طبق منشور ملل‌متحد در زمینه حقوق بشر و آزادي‌هاي اساسي به آن محول شده است مي‌تواند به منظور تقدیم گزارشهائي از طرف مؤسسات تخصصي به شورا در حدود فعالیتهاي مربوط به خودشان دربارة پیشرفتهاي حاصل در تأمین رعیت مقررات ین میثاق با مؤسسات مزبور قرارهائي بگذارند. ین گزارشها ممكن است متضمن اطلاعاتي(17) باشد در خصوص تصمیمات و توصیه‌هائي كه اركان ذیصلاحیت مؤسسات مزبور راجع به عملیات اجرائي تصویب كرده‌اند.
ماده 19
شوراي اقتصادي و اجتماعي مي‌تواند گزارشهاي مربوط به حقوق بشر را كه كشورها بر طبق مواد 16 و 17 مؤسسات تخصصي بر طبق ماده 18 تقدیم مي‌دارند براي مطالعه و توصیة كلي یا در صورت اقتضاء براي اطلاع به كمیسیون حقوق بشر احاله نمید.
ماده 20
كشورهاي طرف ین میثاق و مؤسسات تخصصي مربوط مي‌توانند دربارة هر توصیه كلي كه به موجب ماده 19 شده باشد یا درباره هر گونه ذكري كه از یك توصیة كلي در یك گزارش كمیسیون حقوق بشر یا در هر سند مذكور در آن گزارش شده باشد ملاحظات خود را به شوراي اقتصادي و اجتماعي تقدیم بدارند.
ماده 21
شوراي اقتصادي و اجتماعي مي‌تواند گاه‌گاه گزارشهیي متضمن توصیه‌هاي كلي و خلاصه اطلاعات واصل از كشورهاي طرف ین میثاق و عضو مؤسسات تخصصي درباره تدابیر متخذه و پیشرفتهاي حاصله در رعیت كلي حقوق شناخته شده در ین میثاق به مجمع عمومي تقدیم بدارد.
ماده 22
شوراي اقتصادي و اجتماعي مي‌تواند توجه سیر اركان سازمان ملل‌متحد و اركان فرعي و مؤسسات تخصصي مربوط را كه عهده‌دار كمك فني هستند به مسائلي معطوف بدارد كه در گزاشهاي مذكور در ین بخش ین میثاق عنوان شده و ممكن است به ین مؤسسات كمك كند كه هر یك در حدود صلاحیتشان راجع به مقتضي بودن اتخاذ تدابیر بین‌المللي مفید به اجراي مؤثر و تدریجي ین میثاق اظهار نظر بكند.
ماده 23
كشورهاي طرف ین میثاق موافقت دارند كه تدابیر بین‌المللي به منظور تأمین تحقق حقوق شناخته شده در ین میثاق بالاخص شامل انعقاد مقاوله‌نامه‌ها ـ تصویب نامه‌ها ـ دادن كمك فني و تشكیل كنفرانسهاي منطقه‌اي و كنفرانسهاي فني با شركت دولتهاي مربوط به منظور مشاوره و بررسي مي‌باشد.
ماده 24
هیچیك از مقررات ین میثاق نبید بنحوي تفسیر گردد كه به مقررات منشور ملل‌متحد و اساسنامه‌هاي مؤسسات تخصصي دائر به تعریف مسئولیتهاي مربوط به هر یك از اركان مختلف سازمان ملل‌متحد و مؤسسات تخصصي نسبت به مسائل موضوع ین میثاق لطمه‌اي وارد آورد.
ماده 25
هیچیك از مقررات ین میثاق نبید بنحوي تفسیر گردد كه به حق ذاتي كلیه ملل و تمتع و استفادة كامل و آزادانة آنان از منابع و ثروتهاي طبیعي خودشان لطمه‌اي وارد آورد.
ماده 26
1. ین میثاق براي امضاء هر كشور عضو سازمان ملل‌متحد یا عضو هر یك از مؤسسات تخصصي ملل متحد یا هر كشور طرف متعاهد اساسنامة دیوان بین‌المللي دادگستري یا هر كشور دیگري كه مجمع عمومي سازمان ملل‌متحد دعوت كند كه از طرف ین میثاق بشود مفتوح است.
2. ین میثاق موكول به تصویب است. اسناد تصویب(18) بید نزد دبیركل سازمان ملل‌متحد تودیع شود.
3. ین میثاق براي الحاق هر یك از كشورهاي مذكور در بند اول ین ماده مفتوح خواهد بود.
4. الحاق بوسیلة تودیع سند الحاق نزد دبیركل سازمان ملل متحد صورت مي‌گیرد.
5. دبیركل سازمان ملل متحد كلیة كشورهائي را كه ین میثاق را امضاء كرده‌اند یا به آن ملحق شده‌اند از تودیع هر سند تصویب یا الحاق مطلع خواهد كرد.
ماده 27
1. ین میثاق سه ماه پس از تودیع سي و پنجمین سند تصویب یا الحاق نزد دبیركل سازمان ملل‌متحد لازم‌الاجرا مي‌شود.
2. درباره هر كشوري كه پس از تودیع سي و پنجمین سند تصویب یا الحاق ین میثاق را تصویب كند یا به آن ملحق بشود ین میثاق سه ماه پس از تاریخ تودیع سند تصویب یا الحاق آن كشور لازم‌الاجرا خواهد شد.
ماده 28
مقررات ین میثاق بدون هیچگونه محدودیت یا استثناء دربارة كلیه واحدهاي تشكیل دهندة كشورهاي متحده (فدرال) شمول خواهد داشت.
ماده 29
1. هر كشور طرف ین میثاق مي‌تواند اصلاح (ین میثاق را) پیشنهاد و متن آنرا نزد دبیركل سازمان ملل‌متحد تودیع كند. در ین صورت دبیركل هر طرح اصلاح پیشنهادي را براي كشورهاي طرف ین میثاق ارسال مي‌دارد و از آنها درخواست مي‌نمید به او اعلام دارند كه یا میلند كنفرانسي از كشورهاي طرف میثاق به منظور بررسي و اخذ رأي دربارة طرحهاي پیشنهادي تشكیل گردد. در صورتي كه حداقل یك ثلث كشورهاي طرف میثاق موافق تشكیل چنین كنفرانسي باشند دبیركل كنفرانس را تحت زیر لواي سازمان ملل‌متحد دعوت خواهد كرد. هر اصلاحي كه مورد قبول اكثریت كشورهاي حاضر و رأي دهنده در كنفرانس واقع شود براي تصویب به مجمع عمومي سازمان ملل‌متحد تقدیم خواهد شد.
2. اصلاحات موقعي لازم‌الاجرا مي‌شود كه به تصویب مجمع عمومي سازمان ملل‌متحد برسد و اكثریت دو ثلث كشورهاي طرف ین میثاق بر طبق قواعد قانون اساسي خودشان آنرا قبول كرده باشند.
3. موقعي كه اصلاحات لازم‌الاجرا مي‌شود براي آندسته از كشورهاي طرف میثاق كه آنرا قبول كرده‌اند الزام‌آور خواهد بود سیر كشورهاي طرف میثاق كماكان به مقررات ین میثاق و هر گونه اصلاح آن كه قبلاً قبول كرده‌اند ملزم خواهند بود.
ماده 30
قطع نظر از اطلاعیه‌هاي مقرر در بند 5 ماده 26 دبیركل سازمان ملل‌متحد مراتب زیر را به كلیه كشورهاي مذكور در بند اول آن ماده اطلاع خواهد داد.
الف ـ امضاهاي ین میثاق و اسناد تصویب و الحاق تودیع شده طبق ماده 26.
ب ـ تاریخ لازم‌الاجراء شدن ین میثاق طبق ماده 27 و تاریخ لازم‌الاجراء شدن اصلاحات طبق ماده 29.
ماده 31
1. ین میثاق كه متنهاي چیني ـ انگلیسي ـ فرانسه ـ روسي و اسپانییي آن داراي اعتبار مساوي است در بیگاني سازمان ملل‌متحد تودیع خواهد شد.
2. دبیركل سازمان ملل‌متحد رونوشت مصدق ین میثاق را براي كلیه كشورهاي مذكور در ماده 26 ارسال خواهد داشت.